عنوان کتاب : درآمدی بر زبان شناسی تطبیقی قرآن و تورات
پدیدآورنده : حیدر عیوضی
صفحات : 192 صفحه
قطع : رقعی شومیز
نوبت چاپ : اول
تاریخ انتشار : 1396
محل نشر : قم
تعداد جلد : 1 جلدی
ناشر : انتشارات دارالحدیث جستجو در Lib.ir

درآمدی بر زبان شناسی تطبیقی قرآن و تورات

توجه پژوهشگران به تعدادی از زبان‎های خاورمیانه ــ‎به طور خاص یونانی، لاتین، عبری، عربی و سنسکریت ــ زبان‏شناسی نوین را پایه ‏گذاری کرد که در آغاز نگاهی کاملاً تاریخی به زبان داشت. از سوی دیگر، کشف‏ کتیبه ‏ها و سنگ ‏نبشته ‏های مرتبط با زبان‎های سامی در مناطق مختلف خاورمیانه، افق‏ های جدیدی را برای پژوهش‏ در متون مقدس ادیان ابراهیمی، پیش روی پژوهشگران گشود. و از آنجایی که بستر این مطالعات مغرب‎زمین بود، به طور طبیعی زبان‎های کتاب مقدس (آرامی، عبری، سریانی و یونانی) با انگیزه‏ های متعددی (نقادی متن مقدس، مشکلات تفسیری و...) در کانون توجه قرار گرفت.

نویسنده کتاب معتقد است با آغاز سدۀ نوزدهم میلادی، قاموس ‏نگاری تورات عبری وارد مرحله‎ای تازه‏ شد که آن را به‎کلی از روش‏ سنتی متمایز می‏ ساخت. که برخی از ویژگی‎های این قاموس‏ نگاری نوین، در بخش نخست کتاب درآمدی بر زبان شناسی تطبیقی قرآن و تورات مورد بررسی قرار گرفته است.

آنچه در این کتاب بر آن تأکید شده، این است که در قاموس ‏نگاری تورات عبری از گزنیوس (آغاز قرن نوزدهم) تا رینگرن (پایان قرن بیستم) تفکری مستمر و زنجیروار را شاهد هستیم. نمونه کامل این تفکر در ویراست‏ های مختلف کتاب گزنیوس قابل مشاهده است که چگونه نسل‏ های بعدی همگام با تحولات مباحث زبان‏شناسی و یافته ‏های باستان‏ شناسان تا یک قرن بعد بازنگری آن را ادامه دادند.

رشد سريع مباحث نظری زبان‏شناسی از يک سو و کشف کتيبه ‏های مختلف به زبان‎های سامی باستان در خاورميانه از سوی ديگر، موجب شد در نیمه دوم قرن بیستم نگارش یک قاموس جامع، تنها در گرو کار گروهی ممکن گردد. نمونۀ ایدئال یک همکاری گسترده را در واژه ‏نامۀ الهیاتی عهد عتیق (TDOT) می‏ بینیم که نتیجه ۲۵ سال کار جمعیِ بیش از ۵۰ نویسنده با تخصص‏ های مختلف زیر نظر سه سرویراستار اصلی؛ بوتروک، رینگرن و یوزف فابری است. معرفی عوامل تهيۀ اين اثر و سطوح مختلف همکاری ايشان در فصل سوم از بخش نخست آمده است.

بخش اول مبانی نظر و دستگاه انتقادی؛

فصل اول آسيب ‏شناسی قاموس‏ های عربی

فصل دوم نگاه مقايسه ‏ای به برخی قاموس ‏های عبری و عربی

فصل سوم برخی از بايسته‏ ها در ريشه‏شناسی مفردات قرآن

بخش دوم ریشه شناسی تعدادی از واژگان مشترک در قرآن و تورات

 

بخش دوم کتاب نیز متضمن مباحثی در ريشه ‏شناسیِ حدود ۳۰ واژۀ مشترک در قرآن و تورات است که مجموعه‏ ای از اعلام توراتی ـ قرآنی و تعدادی از مفاهیم الهیاتی مشترک میان قرآن و تورات را در برمی‌گيرد.

رویکرد نويسنده در هر دو بخش، زبان‏شناسی تاریخی است. البته در زبان‏شناسی تاریخی نیز، از ميان زبان‎های سامی، تمرکز عمده بر عبری (زبان تورات) و عربی (زبان قرآن) است.

متن پشت جلد کتاب :

بخش اول کتاب حاضر به عنوان مبانی نظری متضمن سه فصل است : الف) آسیب شناسی قاموس های عربی ، ب) نگاه مقایسه ای به برخی قاموس های نوین قرآن و تورات، ج) برخی بایسته ها در ریشه شناسی مفردات قرآن. و بخش دوم تحلیل زبان شناسی تاریخی حدود ۳۰ واژه مشترک در قرآن و تورات را در خود دارد.
تصویر روی جلد ، برگی از آوانگاری متن عربی قرآن به زبان عربی قرآن به عبری (Judeo-Arabic) که در گنیزه قاهره (معادل صندوق اسما جلاله در سنت اسلامی)، این متن شامل سوره حمد و آیات آغازین سوره بقره است که به شماره T-S.Ar.۵۱.۶۲ در کتابخانه دانشگاه کمبریج نگهداری میشود.

عناوین اصلی فهرست کتاب :

-پیشگفتار 
-مقدمه
بخش اول : مبانی نظری و دستگاه انتقادی
-فصل ۱ : آسیب شناسی قاموس های عربی
-فصل ۲: نگاه مقایسه ای به برخی قاموس های عبری و عربی
-فصل ۳: برخی بایسته ها در ریشه شناسی مفردات قرآن
بخش دوم :ریشه شناسی تعدادی از واژگان مشترک در قرآن و تورات
-پیوست : اصطلاح نامه
-منابع
-نمایه

کتاب درآمدی بر زبان شناسی تطبیقی قرآن و تورات، تألیف آقای حیدر عیوضی از سوی پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام، به زبان فارسی، در قطع رقعی، در ۱۹۲  صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۶با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.